Jak wygląda kontrola budynku pod kątem przepisów ochrony przeciwpożarowej?

Ochrona przeciwpożarowa obejmuje różnorodne działania mające na celu zabezpieczenie życia, zdrowia, mienia oraz środowiska przed pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi lokalnymi zagrożeniami. Zgodnie z Ustawą o ochronie przeciwpożarowej odpowiedzialność za przestrzeganie przepisów przeciwpożarowych spoczywa na właścicielach, zarządcach lub użytkownikach budynków, obiektów i terenów.

Regulacje prawne w Polsce dotyczące ochrony przeciwpożarowej są zawarte w ustawie z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (t.j. Dz.U. 2021 poz. 869 ze zm.) Ustawa ta określa kluczowe obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej, obejmujące zarówno osoby fizyczne, jak i prawne. Wskazuje na odpowiedzialność właścicieli, zarządców i użytkowników budynków za zapewnienie wymaganego poziomu bezpieczeństwa przeciwpożarowego.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (t.j. Dz.U. 2010 nr 109 poz. 719 ze zm.) Rozporządzenie to szczegółowo reguluje wymagania techniczne i organizacyjne dotyczące ochrony przeciwpożarowej. Zawiera przepisy odnoszące się m.in. do systemów sygnalizacji pożaru, dróg ewakuacyjnych, sprzętu gaśniczego oraz sporządzania instrukcji bezpieczeństwa pożarowego.

W zakresie ochrony przeciwpożarowej właściciele lub zarządcy budynków, obiektów budowlanych oraz terenów mają szereg istotnych obowiązków wynikających z przepisów prawa, w szczególności z Ustawy o ochronie przeciwpożarowej. Kluczowym aspektem ich działalności jest zapewnienie bezpieczeństwa osób przebywających w budynkach oraz minimalizowanie ryzyka wystąpienia pożarów.

Pierwszym podstawowym obowiązkiem jest przestrzeganie wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych, które dotyczą ochrony przeciwpożarowej. Właściciele oraz zarządcy muszą zapewnić, że konstrukcja budynku oraz zainstalowane systemy techniczne spełniają normy bezpieczeństwa, co zmniejsza prawdopodobieństwo powstania pożaru lub jego szybkiego rozprzestrzeniania się. Niezwykle ważne jest odpowiednie wyposażenie obiektów i terenów w niezbędne urządzenia przeciwpożarowe oraz gaśnice. Muszą być one dobrane zgodnie z charakterystyką budynku i zagrożeniami specyficznymi dla danego miejsca. Przykładowo, w obiektach przemysłowych konieczne jest stosowanie specjalistycznych gaśnic przeznaczonych do gaszenia pożarów substancji chemicznych.

Aby zapewnić skuteczność działania urządzeń przeciwpożarowych, właściciele oraz zarządcy są zobowiązani do ich regularnych przeglądów, konserwacji i napraw. Tylko sprawne i niezawodne systemy przeciwpożarowe mogą skutecznie chronić przed zagrożeniem. Konserwacja powinna być przeprowadzana przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje i uprawnienia. Kolejnym kluczowym elementem jest zagwarantowanie bezpieczeństwa oraz możliwości ewakuacji dla osób przebywających w obiekcie. Drogi ewakuacyjne muszą być zawsze drożne, odpowiednio oznakowane i oświetlone. Właściciele oraz zarządcy powinni regularnie przeprowadzać ćwiczenia ewakuacyjne, aby upewnić się, że wszyscy użytkownicy budynku znają procedury postępowania w sytuacji zagrożenia.

Przygotowanie obiektów i terenów do przeprowadzenia akcji ratowniczej to kolejny ważny obowiązek. Polega ono na zapewnieniu odpowiedniego dostępu dla służb ratowniczych oraz stworzeniu warunków umożliwiających skuteczne działania gaśnicze. Należy zadbać o dostęp do punktów poboru wody, sprawność systemów alarmowych i innych elementów infrastruktury przeciwpożarowej.

Właściciele i zarządcy powinni również zapoznać swoich pracowników z przepisami dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej. Regularne szkolenia pozwalają na podniesienie świadomości zagrożeń oraz uczyć prawidłowych reakcji w sytuacji pożaru. Pracownicy powinni wiedzieć, jak obsługiwać urządzenia gaśnicze oraz jakie kroki podejmować podczas ewakuacji. Nieodzownym elementem zarządzania bezpieczeństwem jest opracowanie procedur postępowania w przypadku pożaru, klęski żywiołowej lub innych zagrożeń. Procedury te powinny być jasno określone, dostosowane do specyfiki obiektu oraz regularnie aktualizowane. Ich celem jest zapewnienie skutecznej koordynacji działań ratowniczych oraz minimalizacja strat.

Wypełnianie obowiązków wynikających z przepisów ochrony przeciwpożarowej to kluczowy element zarządzania bezpieczeństwem w budynkach i na terenach. Dbałość o spełnienie tych wymogów nie tylko przyczynia się do ochrony ludzkiego życia i mienia, ale również pozwala na uniknięcie konsekwencji prawnych związanych z naruszeniem przepisów prawa.

Dowiedz się więcej o: Cyfrowa Książka Obiektu Budowlanego (cKOB) – nowa era cyfryzacji w budownictwie

Zakres kontroli przeciwpożarowej obejmuje szereg działań i procedur, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa pożarowego w budynkach i przestrzeniach użytkowych.

1. Sprawdzenie systemów wykrywania pożaru: Kontrola i testowanie czujników dymu, czujników ciepła oraz systemów wczesnego ostrzegania o pożarze w celu upewnienia się, że działają prawidłowo.

2. Ocena systemów gaśniczych: Kontrola systemów tryskaczowych, gaśnic, hydrantów oraz innych urządzeń gaśniczych w celu zapewnienia, że są one sprawne, regularnie konserwowane i gotowe do użycia w nagłych wypadkach.

3. Rewizja planów ewakuacyjnych: Sprawdzenie aktualności planów ewakuacyjnych dla budynków, w tym lokalizacji wyjść ewakuacyjnych, oraz wdrożonych procedur ewakuacyjnych. Szkolenie personelu i użytkowników z aspektów ewakuacji w razie pożaru.

4. Inspekcja dróg ewakuacyjnych: Ocena dostępności i oznakowania dróg ewakuacyjnych, upewniając się, że są one wolne od przeszkód i prawidłowo oznakowane.

5. Kontrola instalacji elektrycznych: Przegląd instalacji elektrycznych pod kątem potencjalnych źródeł zapłonu, sprawdzenie obciążeń obwodów oraz wykrycie możliwych nieprawidłowości w okablowaniu.

6. Ocenienie materiałów łatwopalnych: Inspekcja sposobu przechowywania i użycia materiałów łatwopalnych, chemikaliów i innych niebezpiecznych substancji, aby zapobiec wybuchowi pożaru.

7. Szkolenie pracowników w zakresie ochrony przeciwpożarowej: Regularne szkolenia dla wszystkich pracowników na temat reagowania na pożary, użycia sprzętu przeciwpożarowego i procedur ewakuacyjnych.

8. Dokumentacja i raportowanie: Utrzymanie szczegółowej dokumentacji dotyczącej przeprowadzonych kontroli, usterek i napraw, a także regularne raportowanie do odpowiednich organów kontrolnych.

9. Sprawdzenie drabin i urządzeń wspinaczkowych: Kontrola sprzętu używanego do ewakuacji z wyższych kondygnacji, takich jak drabiny pożarowe i podesty ewakuacyjne.

10. Testy środków i urządzeń do gaszenia pożarów specjalistycznych: W miejscach z zagrożeniami specjalistycznymi testowanie pianek gaśniczych, systemów czystych gazów i innych narzędzi gaśniczych dedykowanych do określonych rodzajów pożarów.

Każda kontrola przeciwpożarowa powinna zakończyć się wyciągnięciem wniosków i wprowadzeniem niezbędnych poprawek, aby stale zwiększać bezpieczeństwo przeciwpożarowe w danej lokalizacji.

Właściciele, zarządcy oraz użytkownicy budynków są zobowiązani do zapewnienia, że obiekty spełniają wszystkie wymogi określone w przepisach przeciwpożarowych. Wymaga to oddzielenia przeciwpożarowego – budynki muszą być podzielone na strefy pożarowe, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się ognia. Przepisy precyzują, jakie ściany, stropy i drzwi powinny zostać zastosowane, by spełniały wymogi bezpieczeństwa.

Obiekty muszą być wyposażone w odpowiednio oznakowane drogi ewakuacyjne, które umożliwią szybkie i bezpieczne opuszczenie budynku w razie zagrożenia. Drożność i dostępność tych dróg należy regularnie kontrolować. W zależności od przeznaczenia budynku konieczne jest wyposażenie go w odpowiednie systemy, takie jak sygnalizacja pożaru, instalacje tryskaczowe, hydranty wewnętrzne czy stałe urządzenia gaśnicze. Instalacje te muszą być regularnie serwisowane i sprawdzane pod kątem sprawności. W budynkach o dużym natężeniu ruchu należy stosować widoczne oznakowanie dróg ewakuacyjnych oraz oświetlenie awaryjne, które zapewni widoczność w przypadku awarii zasilania.

Niedopełnienie obowiązków związanych z ochroną przeciwpożarową może mieć poważne konsekwencje. Osoby odpowiedzialne za obiekt, takie jak właściciele, zarządcy czy użytkownicy, mogą zostać pociągnięte do odpowiedzialności finansowej lub karnej.

W przypadku wykrycia uchybień organy Państwowej Straży Pożarnej mogą nałożyć mandaty karne, nakazać usunięcie uchybień poprzez wydanie decyzji administracyjnej, w której określony zostaje termin na wyeliminowanie stwierdzonych nieprawidłowości lub zakazać użytkowania obiektu, gdy wykryte nieprawidłowości stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa ludzi, może zostać wydana decyzja o wstrzymaniu użytkowania obiektu do czasu usunięcia zagrożeń.

Przeczytaj także: Przegląd budowlany z wykorzystaniem drona – co warto wiedzieć?